De Madagaskar-halsbandleguaan (Oplurus cuvieri) is een boombewonende hagedis die voornamelijk voorkomt in de droge bossen van West- en Noordwest-Madagaskar. Er is ook een populatie op het eiland Grande Comore, behorend tot de Comoren, die soms als een aparte ondersoort wordt beschouwd (Opluruscuviericomorensis).
Deze leguaan kan tot ongeveer 40 cm lang worden, inclusief staart. Een opvallend kenmerk is de duidelijke zwart-witte band om de hals, waaraan hij zijn naam dankt. Het lichaam is vaak gespikkeld met lichtere vlekken. Vrouwtjes zijn over het algemeen wat doffer van kleur dan mannetjes. De staart is relatief kort en heeft stekelige schubben. Het aantal en de intensiteit van de zwarte banden op de rug kunnen variëren, beïnvloed door omgevingsfactoren zoals temperatuur.
De Madagaskar-halsbandleguaan behoort tot de familie van de Madagaskarleguanen (Opluridae), die endemisch is voor Madagaskar en de Comoren. Een vergelijkbare soort is Opluruscyclurus, die ook in Madagaskar voorkomt en qua uiterlijk sterk op O.cuvieri lijkt. Het belangrijkste verschil zit in de stekelige staart: bij O.cuvieri zijn er smalle tussenstukken tussen de gestekelde segmenten die bij O.cyclurus ontbreken. Ook is O.cuvieri doorgaans iets groter.
Over de exacte bedreigingsstatus van de Madagaskar-halsbandleguaan is in de beschikbare informatie geen recente, specifieke IUCN-status (Internationale Unie voor Natuurbehoud) vermeld. Echter, net als veel endemische soorten op Madagaskar, is zijn voortbestaan waarschijnlijk afhankelijk van het behoud van zijn natuurlijke habitat. De soort is carnivoor en insectivoor van aard, maar kan ook kleine gewervelde dieren en plantaardig materiaal eten.
Deze soort heb ik het laatst in Blijdorp gezien en gefotografeerd op 08-10-2025.
Deze soort heb ik gezien in Blijdorp