Scheltopusik
Pseudopus apodus
foto gemaakt in Artis Amsterdam 14-04-2025
Scheltopusik Pseudopus apodus
De Scheltopusik, oftewel Pseudopus apodus, is een fascinerende pootloze hagedis die ondanks zijn slangachtige uiterlijk tot de familie van de hazelwormachtigen behoort. Deze indrukwekkende reptiel kan een lengte bereiken van meer dan een meter, met uitschieters tot 1,2 meter, wat hem tot een van de grootste pootloze hagedissen ter wereld maakt. Zijn lichaamsbouw is robuust en langgerekt, met een opvallend dikke staart die gemakkelijk afbreekt maar kan regenereren. De kleur varieert meestal van lichtbruin tot olijfgroen of koperkleurig, vaak met een glanzende schubbenstructuur. Jonge exemplaren kunnen donkere dwarsbanden of vlekken vertonen die met de leeftijd vervagen.
Een belangrijk herkenningspunt, naast het ontbreken van poten, zijn de kleine, huidplooien aan de zijkanten van het lichaam, die de rudimentaire restanten zijn van achterpoten. In tegenstelling tot slangen heeft de Scheltopusik beweegbare oogleden en uitwendige ooropeningen, kenmerken die hem duidelijk onderscheiden van slangen. Verwarring kan optreden met bepaalde slangensoorten of zelfs met de inheemse hazelworm (Anguis fragilis), maar de aanzienlijk grotere omvang, de aanwezigheid van oogleden en ooropeningen, en de zijdelingse huidplooien van de Scheltopusik zijn doorslaggevende kenmerken.
De Scheltopusik heeft een breed verspreidingsgebied dat zich uitstrekt over Zuidoost-Europa, waaronder de Balkanlanden zoals Kroatië, Griekenland en Bulgarije, tot in delen van West- en Centraal-Azië, inclusief Turkije, Iran en Afghanistan. Ze bewonen diverse habitats, van droge, stenige hellingen en open bossen tot struikgewas en gecultiveerde gebieden, zolang er maar voldoende schuilplaatsen zijn.
Wat betreft zijn bedreigingsniveau, staat de Scheltopusik over het algemeen geclassificeerd als "Niet Bedreigd" (Least Concern) op de Rode Lijst van de IUCN. Lokaal kan de populatie echter onder druk staan door habitatvernietiging, intensieve landbouw en wegenaanleg. Hoewel hij niet direct wordt bejaagd, wordt hij soms per ongeluk gedood uit angst of onwetendheid, vanwege zijn slangachtige voorkomen. Beschermingsmaatregelen richten zich voornamelijk op het behoud van zijn natuurlijke leefgebieden en het vergroten van de publieke kennis over deze unieke hagedis.
Deze soort heb ik het laatst in Artis gezien en gefotografeerd op 14-04-2025.
Deze soort is ook bekend onder de naam(en) Pantserhazelworm | Europese glasslang
Deze soort heb ik gezien in | Artis
