Wormsalamander

Gymnophiona

foto gemaakt in Zoo Antwerpen België 16-09-2025

De wormsalamander, behorend tot de orde Gymnophiona, is een fascinerend, minder bekend amfibie dat in vele delen van de wereld voorkomt. De herkomst van deze soort ligt in de tropische en subtropische gebieden van Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië. Ze leven voornamelijk ondergronds, wat hun zeldzame waarneming verklaart.

De naam is treffend, want ze hebben een lang, slank, wormachtig lichaam en missen ledematen. Dit is een van hun meest opvallende kenmerken. Hun huid is glad en vaak ringvormig gesegmenteerd, wat hen een verschijning geeft die erg doet denken aan die van een grote regenworm of een kleine slang. Om de aanwezigheid van het oog te verbergen, is het vaak bedekt met een dunne huidlaag of zelfs bot. Hierdoor lijken ze blind, hoewel hun ogen gevoelig zijn voor licht en donker. Een uniek en uiterst belangrijk kenmerk om ze van echte wormen te onderscheiden is de aanwezigheid van een tentakel tussen de neus en de ogen. Deze wordt gebruikt om hun omgeving chemisch te onderzoeken en is cruciaal voor de jacht.

Verwarring met vergelijkbare soorten komt vaak voor, in het bijzonder met regenwormen en sommige soorten slangen. Het belangrijkste verschil is hun interne anatomie en levenscyclus. De wormsalamander is een amfibie, met een ruggengraat en een intern skelet, terwijl regenwormen ongewervelde dieren zijn zonder skelet. Verder heeft de wormsalamander geen segmenten zoals een regenworm, maar ringvormige plooien op hun huid. Van slangen onderscheiden ze zich door de afwezigheid van schubben en het unieke amfibische gedrag, inclusief het leggen van eieren in vochtige grond en het doorlopen van een larvale stadium bij sommige soorten.

De huidige status van de wormsalamander is divers en vaak onbekend vanwege hun ondergrondse levenswijze en de moeilijkheid om ze te bestuderen. Vele soorten worden niet als bedreigd beschouwd, maar habitatvernietiging door ontbossing en landbouw vormt een groeiende bedreiging voor een aanzienlijk deel van de populaties. Het gebrek aan gegevens maakt het moeilijk om een nauwkeurige inschatting van hun wereldwijde status te maken. Desondanks blijven ze een belangrijk en intrigerend onderdeel van de verborgen biodiversiteit van onze planeet.

Deze soort heb ik het laatst in Zoo Antwerpen gezien en gefotografeerd op 16-09-2025.

Deze soort heb ik gezien in Zoo Antwerpen